Khoảng 15% các cặp đôi bị vô sinh. Điều này có nghĩa là họ không thể mang thai và có con mặc dù thường xuyên quan hệ không dùng biện pháp tránh thai (thường là bao cao su) trong một năm hoặc hơn. Theo số liệu thống kê Violetpham.vn có được, 50% trong số đó vấn đề đến từ phía người nam.

Nguyên nhân vô sinh nam có thể bắt nguồn từ lượng tinh dịch ít, chức năng và cấu tạo tinh trùng bất thường hoặc đường ống dẫn tinh trùng bị tắc nghẽn. Bệnh tật, các tổn thương, các vấn đề sức khỏe mạn tính, lối sống và nhiều yếu tố khác nhau có thể góp phần làm tăng tỷ lệ vô sinh nam.

Tỷ lệ vô sinh nam đang ngày càng gia tăng

Các triệu chứng

Hầu hết các ca vô sinh nam không biểu hiện bất kỳ một triệu chứng nào cho đến khi các cặp đôi không thể có con và phải đi gặp bác sỹ. Tuy nhiên, có nhiều yếu tố có thể cảnh báo trước nguy cơ vô sinh nam, như các rối loạn di truyền, mất cân bằng nội tiết tố nam, giãn tĩnh mạch thừng tinh, viêm đau ống dẫn tinh hoặc đường tiết niệu,… Ngoài ra, vô sinh nam có thể có thể liên quan đến các vấn đề như:

• Chức năng tình dục: ví dụ như khó xuất tinh hoặc xuất tinh quá sớm đều có thể khiến lượng tinh trùng được phóng vào âm đạo người nữ không đáng kể, do đó không thể thụ thai.

Các trường hợp giảm ham muốn tình dục, khó cương cứng, số lượng tinh dịch ít cũng đều có thể là nguyên nhân gây vô sinh. Nhiều nghiên cứu chuyên sâu còn cho thấy chất lượng cuộc giao ban cũng ảnh hưởng đến khả năng đậu thai. Khi người nam đạt cực khoái thì họ có xu hướng phóng tinh mạnh mẽ và số lượng nhiều hơn, còn phụ nữ đạt cực khoái thì cổ tử cung co bóp “hút” tinh dịch vào bên trong. Cả hai điều này đều khiến xác suất trứng và tinh trùng gặp nhau tăng lên đáng kể.

• Đau, sưng hoặc nổi hạch ở vùng tinh hoàn.
• Nhiễm trùng đường hô hấp mạn tính hay tái phát.
• Mất khứu giác.
• Vú to bất thường.
• Rụng tóc, hoặc lông trên cơ thể ít dần (điều này cho thấy nồng độ Testosterone trong máu người nam có thể đang ở mức thấp).
• Số lượng tinh trùng thấp (dưới 15 triệu tinh trùng trên mỗi ml tinh dịch, hoặc dưới 39 triệu tinh trùng trong mỗi lần xuất tinh).

Nhiều ca vô sinh hầu như không biểu hiện bất kỳ triệu chứng đáng kể nào

Khi nào cần đến gặp bác sỹ?

Các cặp vợ chồng nên đi khám bác sỹ nếu sau 1 năm quan hệ thường xuyên và cố gắng có con nhưng không thành công. Hiện nay, các chuyên gia khuyến cáo rằng các cặp đôi nên đi khám tổng quát trước khi kết hôn, vừa để sàng lọc các bệnh lây qua đường tình dục (lậu, giang mai, AIDS,…) vừa để phát hiện các bất thường về chức năng sinh sản.

Ngoài ra, nếu gặp bất kỳ biểu hiện nào dưới đây thì cũng nên đi gặp bác sỹ:

• Rối loạn cương hoặc không thể xuất tinh, ít ham muốn, hoặc các vấn đề khác.
• Bị đau, cảm thấy khó chịu, nổi cục hoặc sưng viêm vùng tinh hoàn.
• Có tiền sử bệnh liên quan đến tinh hoàn, tuyến tiền liệt,…
• Từng phẫu thuật vùng hang, chậu, tinh hoàn, dương vật hoặc bìu.

Nguyên nhân

Có vô vàn yếu tố có thể gây ảnh hưởng đến khả năng sinh sản của nam giới. Để đối tác của họ mang thai, người nam phải:

• Tạo ra “tinh binh” khỏe mạnh. Điều này liên quan trực tiếp đến sự tăng trưởng và hình thành các cơ quan sinh dục nam trong suốt tuổi dậy thì. Ít nhất một bên tinh hoàn phải hoàn toàn bình thường và hoạt động tốt, do cơ thể cần Testosterone và các hormone khác để kích hoạt và duy trì hoạt động sản xuất tinh trùng.
• Tinh trùng phải được đưa vào tinh dịch. Vì khi tinh trùng được tạo ra tại tinh hoàn, các ống dẫn nhỏ sẽ vận chuyển chúng đến túi tinh, trộn chúng vào với tinh dịch và sau đó sẽ được phóng ra khi người nam xuất tinh.
• Cần có đủ số tinh trùng trong tinh dịch. Nếu số lượng tinh binh thấp thì xác suất để một trong những “con” tinh trùng đó vượt qua được quãng đường dài để đến thụ tinh cho trứng cũng sẽ rất thấp.
• Tinh trùng phải có cấu tạo hoàn chỉnh và chức năng di chuyển tốt. Nếu khả năng di động của tinh trùng không tốt (ví dụ như do không có đuôi, hoặc đầu bị vẹo chẳng hạn) thì khả năng chúng tiếp cận trứng sẽ giảm xuống.

Nguyên nhân sức khỏe:

• Giãn tĩnh mạch thừng tinh: là hiện tượng các tĩnh mạch nằm phía trên tinh hoàn bị xoắn giãn một cách bất thường, gây ra 40% tổng số ca vô sinh nam. 90% trường hợp giãn tĩnh mạch thừng tinh xảy ra ở bên trái.

Mặc dù nguyên nhân chính xác tại sao giãn tĩnh mạch thừng tinh gây vô sinh vẫn chưa được khẳng định, nhiều người tin rằng hiện tượng này làm tăng nhiệt độ của tinh hoàn, dẫn đến số lượng tinh trùng giảm.

Điều trị giãn tĩnh mạch thừng tinh có thể cải thiện cả về số lượng và chất lượng tinh trùng cũng như khả năng thụ thai khi áp dụng các kỹ thuật sinh sản nhân tạo như thụ tinh trong ống nghiệm.

• Nhiễm khuẩn: một số bệnh nhiễm khuẩn ảnh hưởng đến toàn cơ thể, và đương nhiên cũng gây trở ngại cho sự sản xuất tinh trùng, hoặc sự viêm nhiễm dẫn đến các vết sẹo ngăn cản sự di chuyển của tinh trùng.

Chúng bao gồm: viêm mào tinh hoàn, viêm tinh hoàn, một số bệnh lây qua đường tình dục bao gồm cả lậu và HIV. Một số nhiễm virus (như quai bị chẳng hạn) có thể gây tổn thương vĩnh viễn dẫn đến vô sinh ở nam giới.

Các bệnh lây qua đường tình dục cũng có thể dẫn đến vô sinh nam

• Vấn đề xuất tinh: xuất tinh ngược xảy ra khi tinh dịch đi vào bàng quang thay vì qua đầu dương vật khi đạt cực khoái. Các bệnh tiểu đường, chấn thương cột sống, thuốc men và các phẫu thuật bàng quang, tuyến tiền liệt, niệu đạo đều có thể liên quan đến xuất tinh ngược.

Hiện nay, hiện tượng xuất tinh ngược còn xảy ra do một bộ phận thanh niên lạm dụng sex. Nhiều người cảm thấy khi xuất tinh hoặc chuẩn bị xuất tinh mà họ bóp gốc dương vật để ngăn (hoặc làm chậm) việc xuất tinh thì cơn cực khoái sẽ kéo dài hơn, làm họ cảm thấy thích thú. Tuy nhiên đây được xem là một trong những nguyên nhân gây xuất tinh ngược trong đời sống hiện đại.

• Một số người bị chấn thương cột sống, tắc ống dẫn tinh,… không thể xuất ra tinh dịch mặc dù cơ thể họ vẫn sản xuất tinh trùng. Trường hợp này có thể được khắc phục dễ dàng hơn bằng cách lấy tinh trùng phục vụ cho các kỹ thuật hỗ trợ sinh sản.
• Kháng thể kháng tinh trùng: do tinh trùng là các tế bào mang bộ nhiễm sắc thể đơn bội (1n) nên khi chúng tiếp xúc với hệ miễn dịch, các tế bào miễn dịch sẽ nhận diện tinh trùng là “kẻ xâm lược” và sẽ sinh ra các kháng thể để tiêu diệt. Thông thường, tinh trùng sinh ra được trữ trong túi tinh và không bao giờ có cơ hội tiếp xúc với hệ miễn dịch, do đó chúng không bị tấn công. Nhưng các tổn thương tinh hoàn (do va đập cơ học hoặc do viêm nhiễm) có thể khiến tinh trùng và tế bào miễn dịch gặp nhau, khi đó cơ thể sẽ tự sinh ra kháng thể kháng tinh trùng, và dẫn đến vô sinh.
• Khối u: các khối u và ung thư có thể ảnh hưởng trực tiếp đến các cơ quan sinh sản của nam giới, thông qua các tuyến nội tiết giải phóng hormone như tuyến yên. Một số trường hợp phẫu thuật, xạ trị hoặc hóa trị để điều trị khối u có thể ảnh hưởng sâu sắc đến khả năng sinh sản của nam giới.
• Tinh hoàn lạc chỗ: đây có thể coi là một dị tật bẩm sinh, vì nó phát sinh trong quá trình hình thành thai nhi. Khi đó, tinh trùng không phát triển được (vì tinh trùng chỉ có thể phát triển ở nhiệt độ 36 độ C, trong khi tinh hoàn lạc chỗ ẩn bên trong cơ thể nên thường xuyên có nhiệt độ 37 độ C) dẫn đến vô sinh hoàn toàn.
• Mất cân bằng hormone: vùng dưới đồi, tuyến yên, tuyến giáp và tuyến thượng thận có ảnh hưởng đến hormone sinh dục. Nồng độ Testosterone thấp (thiểu năng sinh dục nam) và nhiều vấn đề nội tiết khác đều có thể là nguyên nhân gây vô sinh ở nam giới.
• Khuyết tật ở ống dẫn tinh: ống dẫn tinh có nhiệm vụ đưa tinh trùng từ tinh hoàn đến túi tinh. Do các viêm nhiễm, chấn thương, sự phát triển các nang xơ,… khiến ống dẫn tinh bị tắc làm cho tinh trùng không đến được túi tinh. Khi đó mặc dù tinh dịch vẫn được sinh ra, và người nam vẫn có thể quan hệ và xuất tinh bình thường nhưng trong tinh dịc hoàn toàn không có tinh trùng.

Thủ thuật thắt ống dẫn tinh để tránh thai cũng dựa trên nguyên lý này.

• Nhiễm sắc thể: các rối loạn di truyền, ví dụ hội chứng Klinefelter, trong đó nhiễm sắc thể giới tính thay vì chỉ có 1 cặp XY thì có thêm một nhiễm sắc thể X nữa (trở thành XXY), gây ra sự chậm phát triển, cũng như khiến nhiễm sắc thể gặp khó khăn trong quá trình phân li. Vì thế tinh trùng không được tạo ra và hệ quả là người mang nhiễm sắc thể XXY đa số đều vô sinh.
• Việc quan hệ tình dục: có vô số yếu tố ảnh hưởng đến điều này, nhất là các yếu tố tâm lý, stress, rối loạn cương, xuất tinh sớm, đau khi giao hợp,… càng ngày càng phổ biến.
• Bệnh Celiac: một rối loạn tiêu hóa do dị ứng với Gluten (Protein trong lúa mỳ),có thể gây ra vô sinh. Khả năng sinh sản có thể được cải thiện khi áp dụng chế độ ăn không có Gluten.
• Một số loại thuốc: liệu pháp thay thế Testosterone, sử dụng Steroid tăng đồng hóa (ở người muốn tăng cân, người tập thể hình), thuốc điều trị ung thư, một số loại thuốc chống nấm, kháng viêm,… có thể làm giảm khả năng sản xuất tinh trùng.
• Phẫu thuật: một số trường hợp như phẫu thuật thoát vị bẹn, phẫu thuật bìu hoặc tinh hoàn, phẫu thuật tuyến tiền liệt, các ca đại phẫu phần bụng (ung thư tinh hoàn, ung thư đại tràng,…) có thể gây vô sinh.

Nguyên nhân môi trường

Phơi nhiễm quá mức với một số yếu tố môi trường như nhiệt độ, chất thải công nghiệp, các hóa chất tổng hợp đều có thể làm giảm sự sản xuất cũng như chức năng của tinh binh. Bao gồm:

• Hóa chất công nghiệp: sự tiếp xúc lâu dài với benzene, toluene, xylen, các thuốc trừ sâu, thuốc diệt cỏ, các dung môi hữu cơ, vật liệu sơn và chì có thể góp phần làm giảm số lượng tinh trùng.
• Kim loại nặng: chì, cadimi, thủy ngân và các kim loại nặng khác có thể là nguyên nhân dẫn đến vô sinh nam.
• Tia X: với liều bức xạ thấp (như khi chụp X quang chẳng hạn), số lượng tinh trùng sẽ bị giảm xuống, tuy nhiên điều này có thể hồi phục được sau một thời gian. Tiếp xúc với bức xạ mạnh hoặc thời gian quá dài có thể gây vô sinh vĩnh viễn.
• Tinh hoàn bị nóng: nhiệt độ tinh hoàn cao hơn bình thường làm giảm sự sản xuất tinh trùng. Mặc dù các nghiên cứu còn hạn chế và chưa có kết luận chính thức nhưng việc thường xuyên dùng phòng tắm xông hơi, ngâm mình trong bồn nước nóng có thể tạm thời làm giảm số lượng tinh binh.

Ngồi quá lâu, mặc đồ lót chật hoặc đặt laptop lên đùi khi sử dụng thời gian dài đều làm tăng nhiệt độ bìu, do đó làm giảm sự sản xuất tinh trùng.

Kim loại nặng có thể gây tổn hại đến khả năng sinh sản của nam giới

Sức khỏe, lối sống và các nguyên nhân khác

• Dùng chất kích thích: Steroid tăng đồng hóa dùng để tăng cân, tăng sức mạnh cơ bắp có thể khiến tinh hoàn co lại và giảm sản xuất tinh trùng. Các chất kích thích như Cocaine, cần sa có thể tạm thời làm giảm số lượng tinh trùng.
• Rượu: là một chất gây giảm nồng độ Testosterone, rối loạn cương dương, giảm sản xuất tinh trùng.
• Hút thuốc: hút thuốc, dù là hút trực tiếp hay gián tiếp đều có thể ảnh hưởng đến khả năng sinh sản của nam giới.
• Căng thẳng, stress: có thể làm rối loạn sự sản xuất hormone và do đó việc sản xuất tinh trùng bị giảm đáng kể.
• Cân nặng: béo phì có thể làm giảm khả năng sinh sản của nam giới theo nhiều cách, bao gồm trực tiếp tác động lên quá trình sinh tinh trùng, cũng như các rối loạn hormone.
• Một số nghề nghiệp như luyện thép, phải tiếp xúc với môi trường nhiệt độ cao, hoặc phải ngồi lâu như tài xế xe tải, người làm việc văn phòng có nguy cơ vô sinh cao hơn.

Bạn có tin không: đặt laptop lên đùi làm tăng nguy cơ vô sinh nam

Một số biện pháp làm giảm nguy cơ vô sinh nam:

• Không hút thuốc lá
• Không hoặc hạn chế tối đa rượu bia
• Dùng thuốc đúng cách
• Giữ mức cân nặng ổn định
• Tránh làm nóng tinh hoàn
• Giảm căng thẳng
• Tránh tiếp xúc với thuốc trừ sâu, kim loại nặng,…

Tham khảo tại:

https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/male-infertility/symptoms-causes/syc-20374773

comments